Klaas Geus

Op vrijdag 31 augustus, zaterdag 1 en zondag 2 september wordt het Oscar Romero Open Hoorns/NHSB-kampioenschap gehouden. In de aanloop naar het evenement verschijnt elke vrijdag op deze website een column. Nog zes weken te gaan.

In de eregalerij van het NHSB-kampioenschap staan alle winnaars vanaf 1972. Maar de totale lijst is langer, want ook in de jaren daarvoor is om de titel gespeeld. De eerste schaakkampioen van Noord-Holland is Klaas Geus, dankzij zijn triomf in 1927 in een mini-tweekamp tegen F. ten Kate uit Amsterdam.

De huidige NHSB is in 1932 opgericht, dus hoe kan dat? Eind 1913 vormden clubs uit Akersloot, Amsterdam, Beverwijk, Haarlem, Den Helder, Krommenie, Laren en Zaandam de Noord-Hollandsche Schaakbond. Door een reorganisatie van de Nederlandsche Schaakbond hield die in 1920 op te bestaan en kwam er het district Noord-Holland voor in de plaats. Veel Amsterdamse schaakverenigingen waren niet zo tevreden over de nieuwe opzet en gingen naar de in 1925 opgerichte Amsterdamsche Schaakbond. De grote clubs (ASC, VAS) bleven evenwel Noord-Holland trouw. Het district was min of meer een voortzetting van de oude Noord-Hollandsche Schaakbond en werd in 1932 vervangen door de nieuwe Noord-Hollandsche Schaakbond.

VVV uit Alkmaar had in die tijd een goedlopend toernooi op Hemelvaartsdag. In het Tijdschrift van den Nederlandschen Schaakbond van maart-april 1927 lezen we:
,,Op Hemelvaartsdag, 26 Mei a.s., zal te Alkmaar worden gehouden de wedstrijd om het districtskampioenschap.
Daaraan zal worden verbonden een nationale eendaagsche wedstrijd in groepen van vier spelers en in drie ronden.
Eerste ronde: 9½-12½ uur.
Tweede ronde: 1½-4½ uur.
Derde ronde: 5½-8½ uur.
Het inleggeld bedraagt f 1; de prijzen bestaan uit kunstvoorwerpen.
Er wordt gespeeld in hoofd-, 1ste, 2de en 3de klasse; in de hoofd- en eerste klasse is het spelen met de klok verplichtend (30 zetten per 1½ uur).
Aanmelding – met toezending van het inleggeld – dient te geschieden bij den heer H. Pijpers, Koorstraat 51, Alkmaar.
De wedstrijd wordt gehouden in hotel Het Gulden Vlies, Koorstraat.’’

Het is, voor zover mij bekend, de eerste keer dat een districtskampioenschap werd aangekondigd. De dag verliep succesvol en in de kranten werd er lovend over geschreven. De Alkmaarsche Courant van 27 mei 1927:
,,Gisteren werd in de tooneelzaal van Het Gulden Vlies die zich uitmuntend daarvoor leende, de eendaagsche wedstrijd gehouden, uitgeschreven door de Alkmaarsche schaakclub VVV. De animo voor dezen wedstrijd was bijzonder groot. Niet minder dan 64 deelnemers hadden zich aangemeld. Er werd gespeeld in hoofd-, eerste, tweede en derde klasse.
In de beide eerste hoofdklassegroepen werd tevens gestreden om het districtskampioenschap van Noord-Holland, waarvoor zich kwalificeerden de heer K. Geus te Den Helder en F. ten Kate te A’dam. Deze heeren zullen op een nader te bepalen datum om den titel spelen.
De wedstrijd als geheel is uitmuntend geslaagd en werd op bekwame wijze geleid door den heer F. C. Laas.
’s Avonds half negen werden de prijzen die uit fraaie kunstvoorwerpen bestonden, door den voorzitter, den heer J. G. v. Burken, uitgereikt.’’

Klaas Geus hield in de sterke A-poule Van Doesburgh (Bussum), Stol (Haarlem) en Van Mindeno (Amsterdam) achter zich, Ten Kate versloeg in de B-groep zijn stadgenoten Kleefstra en Ansingh en dr. Pieter Feenstra Kuiper, bij Morphy in Den Helder clubgenoot van Klaas Geus.

De tweekamp had twee maanden later plaats. De Heldersche Courant van zaterdag 23 juli 1927:
,,Woensdag en donderdag is in de bovenzaal van het Militair Tehuis, Spoorstraat, tusschen de heeren K. Geus van hier en F. ten Kate van Amsterdam een schaakmatch gespeeld om het kampioenschap van Noord-Holland.
Onze plaatsgenoot, de heer Geus, heeft deze match gewonnen met 3-2, waardoor het kampioenschap op zijn naam is gekomen.’’

Maar in de Alkmaarsche Courant van een week later staat:
,,In den nationalen schaakwedstrijd die met Hemelvaartsdag te Alkmaar gehouden is, werden twee groepen gevormd, waarin ’t kampioenschap voor Noord-Holland benoorden ’t IJ verspeeld werd. In deze beide groepen kwamen twee eersteprijswinnaars uit die te samen een beslissingswedstrijd zouden spelen. Deze wedstrijd nu heeft dezer dagen plaats gehad. Er werden drie partijen gespeeld. Winnaar is geworden de heer K. Geus uit Den Helder met 2½-½. Zoo zijn er in Nederland 6 districten waar een soortgelijk kampioenschap is verspeeld. Deze 6 districtskampioenen zullen op de bondswedstrijden die dit jaar in Aug. te Den Bosch gespeeld worden, een wedstrijd spelen om ’t definitieve kampioenschap.’’

Ook die informatie is niet helemaal correct. Schakend Nederland telde tien districten, hoewel er slechts vijf op het NK voor districtskampioenen waren vertegenwoordigd. Opnieuw zegevierde Klaas Geus. Hij won van dr. K.M. Bergsma (Ferwerd), J. Noteboom (Noordwijk) en E. Mulder (Den Bosch) en speelde remise tegen R.A.J. Meijer (Nijmegen). Met een punt voorsprong op Bergsma legde de Helderse topper beslag op de eerste plaats.

Klaas Geus was  voorts een van de deelnemers aan het internationale toernooi van Scheveningen in 1913 en nam het daar op tegen wereldtoppers als Aleksandr Aljechin, David Janowski, Frederick Yates, Gyula Breyer, Jacques Mieses en Fritz Englund. De eerste schaakkampioen van Noord-Holland behoorde in de eerste dertig jaar van de twintigste eeuw dan ook tot de nationale top.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *