Het weekeinde 30 augustus-1 september staat voor Caïssa-Eenhoorn weer in het teken van het Oscar Romero Open Hoorns/NHSB-kampioenschap. In de aanloop naar deze dubbele titelstrijd verschijnt een aantal verhalen – geen ge-ouwehoer – over bijzondere partijen.
Traditie vroeger na afloop van het Open Hoorns: een sfeervolle kloksimultaanwedstrijd in De Huesmolen. Gastheer Dirk van Kampen trakteert Frans Bouwman op een bitterbal en Anton Hommes op een blokje kaas. Hij is al bij Romke Dijkstra en Leon van Gorkum (rechts) langs geweest.
Soms lijkt het zoeken naar historische informatie op een schaakpartij. Deze week ben ik twee middagen naar het Westfries Archief gegaan om meer te weten te komen over het open Hoorns kampioenschap van vijftig jaar geleden. Maar zowel het Noordhollands Dagblad als het Dagblad voor West-Friesland heeft geen letter besteed aan het evenement. In een schaakpartij heb je wel eens goede stelling en je neemt het initiatief om na uren nadenken te beseffen dat je niets bent opgeschoten: remise.
Enkele maanden na het overlijden van erelid en oud-voorzitter Frans Bouwman (in december vorig jaar) heb ik van zijn zoon Peter een flink aantal notatieboekjes gekregen. Zo ook van het seizoen 1968-1969, toen Frans net voorzitter was geworden. Daarin staan partijen van het open Hoorns kampioenschap. In het Caïssa-archief is de informatie summier. ,,Onder auspiciën van de Hoornse Sportraad organiseerde Caïssa ook het open schaakkampioenschap voor Hoorn e.o. Twee jeugdleden, 14 leden uit groep I, 3 leden uit groep II en 11 schakers van elders namen hieraan deel. Het viertal dat om de eer kampte, moest deze laten aan A. Buitink jr die op 9 juni de wisselbeker uitgereikt kreeg van een delegatie van de Hoornse Sportraad. De heren Broersen H. en Helling werden resp. tweede en derde.’’
Meer is er niet. Frans Bouwman wordt niet genoemd en dat is opvallend, want ik heb twee succesvolle partijen van hem tegen topspelers gevonden. Hij wint met zwart van Wim Helling, derde, en hij houdt de kersverse kampioen Bert Buitink jr op remise. Misschien heeft Frans beslag gelegd op de vierde plaats.
De laatste partij is op dinsdag 10 juni gespeeld. Volgens de mededeling in het Caïssa-archief dus een dag na de uitreiking van de wisselbeker. Daarom stapte ik op de fiets om een en ander in het Westfries Archief uit te zoeken. Het OHK van 1969 ‘leverde een nul op’, maar toen ik daar toch was, heb ik ook bij andere jaren gekeken. Van de editie in 1955 had ik eveneens geen informatie.
Nu wel. Onder de kop ‘Schaakkampioenschap van Hoorn’ meldt het Noordhollands Dagblad van vrijdag 20 mei 1955 in een eenkolommer: ,,De strijd om het schaakkampioenschap van Hoorn is dinsdagavond begonnen. Met uitzondering van de uitverkoren leden van Caïssa was de belangstelling van de Hoornse schakers zeer gering. Er waren verder slechts vier inschrijvers, waarvan er twee wegens ziekte niet aanwezig konden zijn.
De schaakkampioen 1954, de heer Langenberg, die pas een operatie heeft ondergaan, ontbreekt. Het bestuur hoopt evenwel dat de heer Langenberg spoedig hersteld zal zijn, opdat een tweekamp kan worden georganiseerd tussen de huidige kampioen en de winnaar van het tournooi dat nu is ingezet.’’
Ruim een maand later, donderdag 30 juni 1955 om precies te zijn, staat in de krant de eindstand: 1. Van Kleef 3 punten, 2. Haring 1½, 3. Koomen 1, 4. Lieshout ½.
Het Open Hoorns heeft in zijn 69-jarige historie verschillende formules gehad: als knockout-toernooi, als vierkamp, als evenement met een herindeling (na vijf ronden belandden de besten, zo’n 25 man, in de hoofdgroep en de overige deelnemers in twee lagere groepen, waarna nog drie of vier ronden werden gespeeld), als twee of drie grote groepen vanaf het begin en dan nu als weekendtoernooi.
Van Frans Bouwmans eerste Open Hoorns als voorzitter heb ik alleen partijen, van zijn laatste als erelid is meer bekend. In groep 2 (met achttien deelnemers) is hij in 2016 als twaalfde geplaatst. Op 26 april neemt hij het op tegen Robin Duson. De witspeler is enkele maanden eerder 90 jaar geworden, de 13-jarige zwartspeelster debuteert. De oud-preses mag zich waarschijnlijk de oudste Open Hoorns-deelnemer aller tijden noemen. Robin slaat toe, als haar paard actiever is dan een witte loper en beiden ook over de torens beschikken. Dankzij de goede samenwerking van haar drie stukken verovert ze drie pionnen en strijkt Frans de vlag.
In de tweede ronde staat een klassieker op het programma: Gerrit van der Hoff – Frans Bouwman (remise). De twee routiniers vormden lang met Cees de Boorder het dagelijks bestuur van Caïssa. Gerrit, in 1968 lid geworden, en Frans zullen wel een keer of vijftig tegenover elkaar hebben gezeten. Na een verliespartij tegen Marc Baank en een reglementair punt vanwege een oneven aantal aanwezigen zet Frans de eindsprint in. Hij zal de gedeelde voorlaatste positie inruilen voor de gedeelde vijfde positie. Zijn laatste Open Hoorns-partij in een lange schaakcarrière mag niet onvermeld blijven. Het 90-jarige erelid wordt op 7 juni na 67 zetten door Willem van der Veen gefeliciteerd. Net als in 1969 heeft Frans van de nummer 3 in de eindstand gewonnen.